Budowa instalacji produkcji wodoru HGU - 290, trzeciej tego typu instalacji w rafinerii, to główne zadanie Zespołu nr 2 w Biurze Realizacji Projektu EFRA. Wodór niezbędny jest w procesach hydroodsiarczania i hydrokrakingu, którym zostaną poddane (na instalacjach CNHT, MHC i HDS-520) półprodukty instalacji koksowania - DCU. Instalacja HGU wyprodukuje wodór z gazu ziemnego. Powstanie więc trzeci rurociąg doprowadzający ten gaz do rafinerii. Jego budowa została zainicjowana w październiku.

Budowa HGU

To najbardziej zaawansowany projekt wśród instalacji produkcyjnych Projektu EFRA. Już 24 lutego HGU jako pierwsza otrzymała pozwolenie na budowę. Roboty zaczęły się 29 marca br. od palowania gruntu. Całkowite zaawansowanie budowy, wraz z projektowaniem i dostawami, przekroczyło na początku grudnia 55%, a samych prac budowlano-montażowych – 14%. Zespół nr 2 zajmuje się aktualnie, poza nadzorem budowy, przeglądem prawie kompletnego modelu 3D instalacji – 90% i przekazuje wykonawcy swoje uwagi.

Głównym wykonawcą HGU, podobnie jak całego Kompleksu Koksowania, jest firma KT, która zatrudnia podwykonawców. Aktualnie kończą się prace fundamentowe (trwa jeszcze budowa fundamentów pod pompy) i inne prace budowlane realizowane przez Przembud, który wykonuje też kanały kablowe.

– Prace mechaniczne związane z montażem konstrukcji, orurowania, aparatów, wykonuje na zlecenie KT firma KB Pomorze. Prace te są już zaawansowane. Trwają prace wykończeniowe przy estakadac oraz montaż pieca-reformera – zakończyła się budowa jego ścian i rozpoczyna się montaż wewnętrznych elementów. Wkrótce rozpocznie się budowa komina – mówi Stefan Godlewski, kierownik zespołu.

Montaż pieca

Nowa HGU III (290) będzie trzecią tego typu instalacją w rafinerii. Jej wydajność to 2,5 tony wodoru na godzinę, 25% więcej niż najstarszej instalacji 250 i prawie 3 razy mniej niż instalacji 270, powstałej w Programie 10+.

 – Nowobudowana HGU różni się tym od pozostałych, że przystosowana jest do produkcji wodoru wyłączniez gazu ziemnego, co upraszcza jej konstrukcję – tłumaczy Rafał Brotkiewicz, który w dwuosobowym zespole zajmuje się przede wszystkim sprawami związanymi z procesem technologicznym. Jest pracownikiem LOTOS Asfalt i w przyszłości będzie zajmował się tą instalacją. – Zewnętrznie przypomina instalację 270 – dodaje. – Cechuje je pozioma konwekcja (odzysk ciepła), podczas gdy w instalacji 250 jest konwekcja pionowa. Obie instalacje posiadają, w odróżnieniu od inst. 250, 2 systemy parowe: pary procesowej i eksportowej.

Produkcja wodoru

Sercem HGU jest wielki piec-reformer, gdzie w 68 rurach katalitycznych, w temperaturze ok. 880°C zachodzi główna reakcja reformingu, w której z mieszaniny wsadu i pary wodnej powstaje gaz syntezowy, zawierający ok. 75% wodoru oraz tlenek węgla (CO), dwutlenek węgla (CO₂) i nieprzereagowany metan. Spaliny opuszczające reformer mają temperaturę blisko 1100°C, więc rury katalityczne muszą być wykonane z bardzo odpornego stopu niklowo-chromowego. Gaz syntezowy po schłodzeniu zostaje skierowany do reaktora, w którym z CO powstaje CO₂. Na koniec gaz wodorowy zostanie oczyszczony na instalacji PSA.

Model 3D HGU

Zanim jednak gaz ziemny trafi do reformera, musi przejść przez reaktory odsiarczające, gdyż może zawierać (nie musi) niewielkie ilości organicznych związków siarki. Zostaną one przekształcone w siarkowodór, który następnie będzie pochłaniany przez złoża tlenku cynku. Oczyszczony gaz ziemny, po zmieszaniu z parą wodną, zostaje skierowany do pre-reformera, w którym następuje konwersja lekkich węglowodorów do metanu. Powstała mieszanina metanu i wodoru z parą wodną trafi do reformera.

Warto dodać, że własności gazu ziemnego, zanim znajdzie się w rafinerii, są kontrolowane (na stacji PSG) za pomocą chromatografu i przesyłane telemetrycznie, więc już wcześniej wiadomo, czy jest zanieczyszczony.

Rurociąg gazu ziemnego

Budowa rurociągu zainicjowana została 11 października. Został doprowadzony do rafinerii za pomocą przewiertu sterowanego HDD pod Kanałem Pleniewskim, z miejsca odległego około stu metrów od płotu rafinerii. Tam, na terenie parkingu, PSG zbuduje drugą stację redukcyjną gazu ziemnego  – naprzeciwko pierwszej, która znajduje się po drugiej stronie drogi prowadzącej do Bramy nr 8. Wydajność nowej stacji to 16 tys. m³ gazu na godzinę, przy zapotrzebowaniu GL – 13 tys. m³. Jej zadanie to zredukowanie ciśnienia gazu doprowadzonego z Kolnika (koło Pszczółek) 30-kilometrową odnogą rurociągu przesyłowego gazu wysokiego ciśnienia. Aby gaz dotarł do nowej stacji, operator rurociągu  – Gaz System musi zwiększyć przepustowość stacji w Kolniku. Nowa stacja PSG powstanie w połowie 2017 r.

Przewiert pod kanałem wykonano za pomocą wiertnicy ustawionej na terenie rafinerii. Wiertnica wykonała najpierw przewiert pilotażowy za pomocą głowicy sterującej, kończący się na ww. parkingu, a następnego dnia dołączono rozwiertak oraz rurę przewodową i maszyna wykonanym wcześniej tunelem wciągnęła rurociąg na teren rafinerii.

Wiertnica przygotowywana do przewiertu pilotażowego

Wykonanie przewiertu umożliwiło PSG rozpoczęcie budowy stacji redukcyjnej. Przewiert wykonała sprawnie i prawidłowo firma Hoster, podwykonawca generalnego wykonawcy inwestycji - KB Pomorze.

Następnie Hoster wykonał rurociąg metodą przecisku - pod drogą w rejonie pochodni 3500. Stąd zostanie on poprowadzony nadziemnymi estakadami do instalacji 290. Aktualnie KB Pomorze prefabrykuje elementy rurociągu i wkrótce rozpocznie montaż. Zakończenie robót – w połowie 2017 r. Jesienią gaz będzie mógł już płynąć do rafinerii.

Nowy rurociąg gazu ziemnego, dostarczający wsad do nowej istalacji HGU, zostanie połączony tzw. przepinką z istniejącym rurociągiem gazu ziemnego zasilającym pozostałe wytwórnie wodoru. Będzie to dwukierunkowe połączenie pozwalające na zmianę źródła zasilania wytwórni wodoru w razie wyłączenia jednej ze stacji PSG.  Nowy rurociąg będzie połączony również z siecią gazu opałowego, ale to połączenie będzie używane tylko w trakcie rozruchu stacji PSG. 

Biuro Komunikacji, Grupa LOTOS S.A., ul. Elbląska 135, 80-718 Gdańsk, tel.58 308 87 31, 58 308 83 88, 58 308 83 55, e-mail: media@grupalotos.pl