Kultura rowerowa w Polsce rozkwita. Codziennością stał się widok rodzin korzystających z uroków weekendowych przejażdżek i rowerzystów w garniturach  zmierzających do biur. Rower jest dziś nie tylko sposobem na aktywny wypoczynek czy trening, ale i doskonałą alternatywą dla transportu publicznego. Jego atutami są zarówno niskie koszty użytkowania, jak i bezpieczeństwo, gdyż według statystyk, rower stanowi najbezpieczniejszy środek transportu. Korzystanie z niego w żaden sposób nie zanieczyszcza środowiska i jest niemal bezgłośne, co nie pozostaje bez znaczenia w dobie walki o ochronę środowiska.  

Coraz więcej ścieżek

Za rosnącym zainteresowaniem społeczeństwa tym środkiem lokomocji, podąża zmieniająca się infrastruktura, w tym drogi rowerowe. Badania pokazują wzrost popularności ruchu na dwóch kółkach proporcjonalnie do poziomu inwestycji w przyjazną rowerom infrastrukturę^[1]. Dzięki środkom pomocowym z Unii Europejskiej, które napędzają koniunkturę i inwestycje w wielu polskich samorządach są już widoczne zmiany na lepsze. Wiele polskich miast uczestniczy też w międzynarodowych inicjatywach popularyzujących kulturę rowerową, takich jak np. Karta Brukselska, której sygnatariuszami są Gdańsk, Kraków i Łódź. Miasta członkowskie zobowiązały się do osiągnięcia do 2020 roku aż 15% udziału transportu rowerowego w całości podróży i przejazdów oraz do  zmniejszenia o połowę liczby kolarzy narażonych na śmiertelne wypadki, wzmocnienia prac nad parkingami, udziału w projektach upowszechniających dojazdy do szkół i zakładów pracy, a także do wsparcia turystyki.

W trosce o rowerzystę

W zatłoczonych centrach wielkich miast, gdzie rower odciąża ruch drogowy, konieczna jest budowa oddzielnych pasów ruchu dla rowerzystów. Podobnie jak na dojazdowych trasach wiodących z miejskich „sypialni” do dzielnic śródmiejskich. Stosowane są też zamienne formy wyznaczania tras, niegwarantujące jednak odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, jak: pasy rowerowe w jezdni, ciągi pieszo-rowerowe z pierwszeństwem pieszych oraz pieszo-jezdne z ograniczonym ruchem pojazdów mechanicznych, obszary uspokojonego ruchu, tzw. strefy Tempo 30. Jednak to budowa oddzielnych, wyodrębnionych od pasów ruchu samochodów i pieszych, ścieżek rowerowych, choć wymagająca większych nakładów finansowych, jest najskuteczniejszym rozwiązaniem.

Dla szybkiej i bezpiecznej realizacji inwestycji kluczowe znacznie ma wybór technologii stosowanej do budowy dróg rowerowych. Istotne są zarówno względy środowiskowe, bezpieczeństwo ruchu jak i terminowe oddanie dróg rowerowych ich użytkownikom. Zgodnie z zaleceniami Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad^[2] do budowy dróg rowerowych rekomendowane jest wykorzystanie asfaltów, gdyż ścieżki tego typu gwarantują najlepsze parametry użytkowania. Podłoże asfaltowe zapewnia najmniejsze opory toczenia się opon, co sprawia, że wykorzystując taką sama siłę, można przejechać większą odległość. Różnica wynosi aż 30% pod względem zużycia energii i 40% pod względem przejechanego obszaru na korzyść asfaltu. W kwestii bezpieczeństwa, nawierzchnia asfaltowa zapewnia lepsze właściwości hamowania i większy komfort. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi dla Biura Drogownictwa i Komunikacji Urzędu m.st. Warszawy^[3] długotrwała jazda po kostce betonowej wprawia rower w wibracje, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie.

Ważne jest też utrzymanie inwestycji w dobrym stanie technicznym. Asfaltowe ścieżki stanowią zintegrowany pas, w przeciwieństwie do kostki betonowej posiadającej szczeliny, pomiędzy którymi wyrastają chwasty. Innymi niepożądanymi efektami są zapadnięcia powierzchni, szczególnie w miejscach, w których były przeprowadzane nowe przyłącza czy instalacje.  

Praktyka w krajach europejskich jasno wskazuje na wybór technologii asfaltowej do budowy dróg rowerowych. Badania satysfakcji rowerzystów w Danii^[4], gdzie większość tras zbudowana jest z asfaltu, pokazują aż 98% zadowolonych użytkowników. W Holandii, Niemczech czy Hiszpanii – krajach o rozbudowanych systemach tras rowerowych – większość ścieżek z kostki betonowej modernizowana jest w technologii asfaltowej.

Ekologiczny asfalt

Szukając asfaltu, który odpowiadałby idealnie wymaganiom inwestorów i użytkowników, warto rozpatrzyć asfalt drogowy WMA (ang. Warm Mix Asphalt). Produkcja mieszanek mineralno-asfaltowych w technologii „na ciepło” w obniżonych temperaturach odpowiada aktualnym trendom polegającym na zrównoważonym rozwoju, ograniczaniu negatywnego oddziaływania produkcji na środowisko oraz energooszczędności. Technologia, która jest nowością na polskim rynku, na stałe zagościła już w niektórych krajach. Liderem są Stany Zjednoczone z około 30% wykorzystaniem WMA, a w Europie Francja z 10% udziałem oraz z rekomendacją Unii Francuskich Stowarzyszeń Drogowych (USFIR)^[5].

Stosując asfalt WMA, uzyskuje się mieszankę o odpowiedniej urabialności bez konieczności podgrzewania jej do wysokich temperatur wynoszących ponad 160⁰C. Podczas poszczególnych etapów produkcji wartości cieplne są niższe o około 20–30⁰C od przyjętych. Łącznie daje to ograniczenie wydatków energetycznych aż o 30% w stosunku do mieszanek w technologii „na gorąco”. Budowa ścieżek wiąże się z układaniem cienkich dywaników. Dzięki technologii „na ciepło” mieszanka mineralno-bitumiczna, mimo obniżenia temperatury, daje się łatwo zagęścić, a wykonana z niej nawierzchnia posiada najwyższą jakość, zapewniając również wzmocnioną mrozoodporność i ograniczenie wpływu czynników zewnętrznych na jej właściwości. Niższe temperatury technologiczne powodują również, że barwniki dodane do wykonywania kolorowych nawierzchni asfaltowych nie ulegają degradacji. Wykonana z niego nawierzchnia nadaje się w 100% do recyklingu zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem. W przyszłości po sfrezowaniu, doziarnieniu i dodaniu pewnej ilości świeżego asfaltu - można ułożyć ją na nowo. Istotnym proekologicznym aspektem jest też redukcja emisji pyłów i gazów przy produkcji masy bitumicznej. Dzięki obniżeniu temperatury aplikacji ilość szkodliwych oparów zmniejsza się o 75%.

Warto podkreślić, że ze względu na właściwości asfalty drogowe WMA można stosować podczas prac drogowych w trudnych warunkach atmosferycznych, nawet poniżej 0⁰C, poza głównym sezonem budowlanym. Dzięki temu budowa i modernizacja infrastruktury jest możliwa poza szczytem sezonu rowerowego, co redukuje utrudnienia i koszt społeczny prac.  Tym samym wydłuża się kalendarz robót drogowych i rosną oszczędności firm wykonawczych.

Ścieżki rowerowe kojarzą się nam ze zdrowiem i ekologią, podobnie jak asfalty drogowe WMA. Budując dzisiaj ścieżki rowerowe o nawierzchni asfaltowej, nie tylko zapewniamy komfort i nowe szlaki komunikacyjne, ale również inwestujemy w odnawialne surowce, które za 20-30 lat zostaną użyte ponownie.