logo

A

APC

(z ang. Advanced Process Control) to komputerowy system zaawansowanego sterowania produkcją, w który od 2001 roku wyposażona jest rafineria w Gdańsku. APC zarządza jednocześnie wieloma parametrami pracy instalacji technologicznych zakładu. Z jego pomocą można optymalizować pracę instalacji, zwiększając uzyski pożądanych produktów i w sposób bezpieczny utrzymywać ich pracę.

Asfalty modyfikowane

asfalty charakteryzujące się polepszonymi właściwościami jakościowymi na skutek oddziaływania asfaltu z zastosowanym modyfikatorem.

Azot ogólny

zawartość azotu związanego w postaci wszystkich możliwych form chemicznych.

B

B100

oznaczenie paliwa, które zostało wyprodukowane w 100% na bazie biokomponentu.

Baryłka

podstawowa wielkość w jakiej mierzy się wydobycie ropy naftowej. Jedna baryłka to 159 litrów.

Biokomponent

dodatek służący do produkcji biopaliw, pochodzący z przerobu biomasy.

Biopaliwo

paliwo powstałe poprzez dodanie do benzyny lub oleju napędowego biokomponentu w ilości powyżej 5%.

C

CD Process

(z ang. Connemann Diesel Process) technologia produkcji estrów metylowych kwasów tłuszczowych wykorzystana w instalacji zlokalizowanej w LOTOS Biopaliwa w Czechowicach-Dziedzicach.

CDU/VDU

podstawowy układ instalacji służący do przerobu ropy naftowej, składający się z instalacji destylacji atmosferycznej CDU (z ang. Crude Distillation Unit) i instalacji destylacji próżniowej VDU (z ang. Vacuum Distillation Unit).

Ciężki olej opałowy

(COO) oleista ciecz będąca pozostałością po destylacji ropy naftowej. Znajduje zastosowanie jako paliwo w instalacjach przemysłowych dużych zakładów produkcyjnych, przetwórczych oraz elektrociepłowniach. Wykorzystywany jest również jako paliwo dla statków.

CNHT

Instalacja Hydroodsiarczania Benzyny z Koksowania (ang. Coker Naphtha Hydrotreating Unit)

CONCAWE

(z ang. CONservation of Clean Air and Water in Europe) stowarzyszenie nonprofit, grupujące większość producentów działających w sektorze rafineryjnym w Europie. Głównym celem działalności CONCAWE są badania nad wpływem sektora rafineryjnego na środowisko naturalne.

Crack

marża rafineryjna.

CS-LF

logistyka i magazynowanie koksu (z ang. Coke Storage and Loading Facilities)

D

DAO

(z ang. De-Asphalted Oil) olej powstały na instalacji SDA, stanowiący surowiec do dalszego przerobu w rafinerii. Może być podstawą do produkcji baz olejowych i wsadem do procesów krakingu.

DCU

instalacja opóźnionego koksowania (ang. Delayed Coker Unit)

Destylacja atmosferyczna

proces fizykochemiczny, wykorzystujący do rozdzielania mieszanin różnice w temperaturach wrzenia poszczególnych składników. W procesie destylacji atmosferycznej ropy naftowej następuje wydzielenie frakcji gazów, benzyn, nafty i olejów napędowych. Węglowodory cięższe stanowią tzw. pozostałość atmosferyczną. Destylacja atmosferyczna prowadzona jest przy ciśnieniu zbliżonym do ciśnienia atmosferycznego.

Destylacja próżniowa

proces analogiczny do destylacji atmosferycznej, jednak prowadzony przy zmniejszonym ciśnieniu. Wykorzystuje własność zmniejszania się temperatury wrzenia wraz z malejącym ciśnieniem. Umożliwia separację destylatów próżniowych z pozostałości atmosferycznej. Ciężkie pozostałości z procesu destylacji próżniowej stanowią tzw. pozostałość próżniową.

Destylat próżniowy

frakcja węglowodorowa wydzielona z bardziej złożonej mieszaniny przez destylację pod zmniejszonym ciśnieniem. Destylaty próżniowe otrzymane z ropy naftowej są najczęściej wykorzystywane do produkcji olejów bazowych, a także jako surowiec dla procesów krakingu.

E

Ekstrakcja furfurolem

technologia stosowana do podwyższania jakości bazowych olejów mineralnych. W procesie następuje oddzielenie niekorzystnych węglowodorów aromatycznych, co prowadzi do podwyższenia tzw. indeksu lepkości.

Estry metylowe kwasów tłuszczowych

(z ang. Fatty Acid Methyl Ester) biokomponent służący do produkcji paliw kwasów tłuszczowych i biopaliw do zasilania samochodów z silnikami wysokoprężnymi. Estry metylowe kwasów tłuszczowych produkuje się przez transestryfikację olejów roślinnych z metanolem przy obecności katalizatora.

Etanol

alkohol etylowy używany m.in. biokomponent do produkcji paliw i biopaliw do zasilania samochodów z silnikami iskrowymi.

ETBE

(z ang. Ethyl Tert-Butyl Ether) wysokooktanowy biokomponent służący do produkcji benzyn. Produkowany jest w kompleksach petrochemicznych z wykorzystaniem etanolu i izobutylenu.

F

FAME

(z ang. Fatty Acid Methyl Ester) estry metylowe kwasów tłuszczowych.

Forties Blend

gatunek ropy naftowej pochodzącej z Morza Północnego. Ropa Forties Blend jest ropą lekką, niskosiarkową o dużym potencjale w zakresie produkcji benzyn.

G

Gacz parafinowy

półprodukt, który powstaje w procesie przerobu ropy naftowej. Służy do produkcji wosków.

Gaz ziemny gazolinowy

gaz ziemny, który oprócz metanu i etanu zawiera także pewne ilości węglowodorów cięższych.

H

HDS

(z ang. Hydrodesuplhurisation Diesel Unit) instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych.

HGU

(z ang. Hydrogen Generation Unit) instalacja do produkcji wodoru.

HVDU

Instalacja Destylacji Hydrowaxu (ang. Hydrowax Vacuum Destilation Unit)

Hydrokraking

proces rafineryjny służący do produkcji wysokiej jakości komponentów paliwowych poprzez reakcję destylatów próżniowych z wodorem na katalizatorze.Procesy hydrokrakingu przeważnie przebiegają pod bardzo wysokim ciśnieniem i dostarczają komponentów wolnych od siarki i zanieczyszczeń.

Hydrorafinowanie

(gaczu parafinowego) proces oczyszczania parafin poprzez ich reakcję z wodorem na katalizatorze.

I

Instalacja hydrokompleksu

projekt rozbudowy Rafinerii Glimar w Gorlicach. Hydrokompleks według założeń składać się miał z ciągu instalacji podstawowych – hydrokrakingu, hydroodparafinowania i hydrorafinacji, a także z szeregu instalacji pomocniczych, w tym z instalacji produkcji wodoru. Celem budowy hydrokompleksu było zapewnienie Rafinerii Glimar możliwości produkcji wysokiej jakości produktów paliwowych i baz olejowych. 19 stycznia 2005 roku Rafineria Nafty Glimar ogłosiła upadłość, co spowodowało wstrzymanie prac nad nieukończoną inwestycją.

Instalacja mycia

instalacja do usuwania z frakcji gazów płynnych siarki w postaci siarkowodoru.

Izomeryzacja benzyn

proces rafineryjny, który prowadzi do podwyższenia liczby oktanowej frakcji benzynowej poprzez zmianę struktury chemicznej cząsteczek.

J

Jet A1

paliwo lotnicze do silników odrzutowych i turbinowych.

K

KAS

kompleks aminowo-siarkowy, zespół instalacji do oczyszczania gazów rafineryjnych z siarkowodoru i produkcji płynnej siarki.

Komponent do produkcji asfaltów

zazwyczaj ciężka próżniowa frakcja naftowa, na instalacji do produkcji asfaltów.

Konwersja

procesy technologiczne krakingu, w których z komponentów o wysokich temperaturach wrzenia (ciężkich destylatów) otrzymuje się produkty lekkie, wykorzystywane do produkcji paliw. Najpowszechniej występującymi procesami konwersyjnymi są kraking termiczny, kraking katalityczny i hydrokraking.

L

Lekki olej opałowy

(LOO) paliwo opałowe pochodzące z procesu przerobu ropy naftowej. W odróżnieniu od ciężkiego oleju opałowego jest paliwem destylacyjnym wolnym od ciężkich pozostałości. LOO stosowany jest głównie w kotłowniach przydomowych oraz w małych i średnich firmach i instytucjach. Sprawdza się również jako paliwo grzewcze w kotłowniach.

LPG

(z ang. Liquified Petroleum Gas) gaz skroplony będący mieszaniną propanu i butanu, pochodzący z procesu przerobu ropy naftowej. Stosowany jest m.in. jako paliwo silnikowe, czy paliwo spalane w domowych kuchenkach gazowych.

LPGTU

instalacja mycia LPG (ang. LPG Treating Unit)

M

MHC

(z ang. Mild-Hydrocracking Unit) instalacja hydrokrakingu, która pracuje w nieco łagodniejszych warunkach, niż standardowa instalacja hydrokrakingu.

MTBE

(z ang. Methyl Tert-Butyl Ether) wysokooktanowy komponent służący do produkcji benzyn. W odróżnieniu do ETBE nie jest biokomponentem.

N

Nafta

ciekła frakcja ropy naftowej będąca mieszaniną węglowodorów, których cząsteczki zawierają 9-16 atomów węgla. Nafta jest surowcem do produkcji paliwa lotniczego i olejów napędowych.

Narodowy Cel Wskaźnikowy

(NCW) minimalny udział biokomponentów w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie, liczony wg wartości opałowej.

O

OGU

Instalacja do Produkcji Tlenu (ang. Oxygen Generation Unit)

Olej bazowy

olej nieuszlachetniony, bez dodatków, pochodzący z przerobu ropy naftowej. Stanowi podstawowy surowiec do produkcji olejów smarowych.

Olej smarowy

kompozycja składająca się z oleju bazowego i dodatków uszlachetniających. Ilość, rodzaj i wzajemne proporcje tych składników decydują o klasie wytworzonego oleju. Ich głównym zadaniem jest zmniejszenie tarcia między powierzchniami dwóch stykających się i współpracujących ze sobą ruchomych elementów urządzeń mechanicznych. Oleje smarowe znalazły swoje zastosowanie w branży motoryzacyjnej oraz w przemyśle.

P

Parafina

mieszanina stałych węglowodorów nasyconych, wydzielana z frakcji ropy naftowej. Stosowana jest m.in. do wyrobu świec, past do podłóg oraz jako materiał izolacyjny.

Plastyfikatory

dodatki uplastyczniające dodawane do produktów polimerowych. Grupa LOTOS produkuje plastyfikatory węglowodorowe dla przemysłu gumowego.

Ppm

(z ang. parts per million) przyjęty na świecie sposób wyrażania stężenia bardzo rozcieńczonych roztworów związków chemicznych. Stężenie to określa ile cząsteczek związku chemicznego przypada na 1 mln cząsteczek roztworu

R

REACH

rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej dotyczące bezpiecznego stosowania chemikaliów, poprzez ich rejestrację i ocenę oraz w niektórych przypadkach udzielanie zezwoleń i ograniczenia handlu i stosowania niektórych chemikaliów. Weszło w życie 1 czerwca 2007 roku, zastępując kilkadziesiąt dotychczas obowiązujących wspólnotowych aktów prawnych, zarównorozporządzeń, jak i dyrektyw wprowadzonych do prawa polskiego ustawą z dnia 11 stycznia 2001 roku o substancjach i preparatach chemicznych.

REBCO

(z ang. Russian Export Blend Crude Oil) handlowa nazwa rosyjskiej ropy Ural.

Reforming benzyn

proces rafineryjny, w którym w wyniku reakcji na katalizatorze następuje tworzenie wysokooktanowych węglowodorów aromatycznych i wodoru.

ROSE

(z ang. Residual Oil Supercritical Extraction) technologia, na bazie której w gdańskiej rafinerii powstaje instalacja SDA.

S

SDA

(z ang. Solvent Deasphalting) instalacja odasfaltowania rozpuszczalnikowego. Służy do rozdzielenia pozostałości próżniowej po przerobie ropy naftowej na frakcję lżejszą – olej DAO (De-Asphalted Oil) i frakcję cięższą – komponent asfaltowy.

Stacje paliw ajencyjne

obiekty będące własnością spółki LOTOS Paliwa, zarządzane przez personel zewnętrzny.

Stacje paliw partnerskie

obiekty działające pod marką LOTOS w ramach partnerstwa handlowego na podstawie długookresowej umowy franczyzowej.

Stacje paliw patronackie

obiekty funkcjonujące w barwach byłej Rafinerii Gdańskiej na podstawie umowy patronackiej.

T

Transestryfikacja olejów

reakcja chemiczna, w której powstają estry metylowe kwasów tłuszczowych. Reakcja transestryfikacji olejów to reakcja oleju z metanolem w obecności katalizatora.

Troll Blend

gatunek ropy naftowej pochodzącej z Morza Północnego. Ropa Troll Blend jest ropą średnią, niskosiarkową, o dużym potencjale w zakresie produkcji olejów napędowych.

Z

Złoże B3

złoże ropy naftowej i towarzyszącego jej gazu ziemnego leżące ok. 73 km na północ od Rozewia. Eksploatowane od 1992 roku. Mieści się na nim Morska Kopalnia Ropy. Obecnie jest to główne źródło ropy wydobywanej przez Petrobaltic S.A.

Złoże B8

złoże ropy naftowej i towarzyszącego jej gazu ziemnego, leżące ok. 68 km na północny wschód od Rozewia.